Авыл җирлеге турында
Базарлы Матак авыл җирлеге
Географик урыны
Базарлы Матак авыл җирлеге составына керүче Әлки муниципаль районының административ үзәге булып тора.
Базарлы Матак авыл җирлеге составына 2 торак пункт керә: Базарлы Матак һәм Түбән Биктимер авылы.
Башта участок җирләре буенча Актай елгасы ага.
Халык саны һәм составы
Муниципаль берәмлек территориясе-5789 гектар авыл хуҗалыгы билгеләнешендәге - 3924 гектар
Даими халык саны-6832 кеше, шул исәптән 18 яшькә кадәр – 1411 кеше, эшкә яраклы халык - 3332 кеше, пенсионерлар – 2089 кеше. Түбән Биктимер авылыннан 140 кеше.
Базарлы Матак авылы тарихы
Базарлы Матак авылы Казан губернасына, Спас өязенә, Базарлы Матак волостена керә. Базарлы Матак волость үзәге булган. Биредә зур базарлар һәм ярминкәләр булу сәбәпле, аны базарлылар дип атыйлар. Авылда якынча 500 хуҗалык исәпләнә, халык нигездә руслар, бары тик бер урамда (хәзер III Интернационал урамы) чуашлар яши. Авылда 7 урам бар иде.
Спас өязендә революция алдыннан халык саны 202735 кеше тәшкил иткән. Бу, нигездә, крестьян халкы. Крестьяннарның күпчелеге игенчелек белән генә шөгыльләнми, ә крестьяннар-тимерчеләр, балта осталары, Бондарьлар да була, алар атлар өчен җигем, тырма, сохи, көрәк, кадаклар һәм башка йорт әйләнеше әйберләре ясый.
Өяз территориясендә, элеккеге Спас «Затоны» да, бер судно ремонтлау заводы бар, анда йөзгә якын эшче эшли. Рәис һәм бер язучы (язучы) булган волость идарәсе волость белән идарә итә. Базарлы Матакта старшина тора. Базарлы Матакта бер чиркәү-приход мәктәбе була, ягъни мәгариф 1880 елларда төзелгән чиркәү контролендә була. Бу мәктәп өч сыйныфлы уку вакыты белән иде, анда бер укытучы эшләде. 1903 елда тагын бер, земство мәктәбе, 2 сыйныф бүлмәсе (хәзер Базарлы Матак урта мәктәбе остаханәсе бинасы) төзелә, анда бер укытучы эшли. Аның өлкән сыйныфлардан ярдәмчеләре бар.
Волость идарәсе «рус сүзе»дип аталган бер гәҗитне алдыра.
Авыл үзәгендә (анда төзелеш материалларын сату кибете урнашкан) җиләк-җимеш бакчасы һәм матур чиркәү белән әйләндереп алынган. Хәзерге Ленин исемендәге үзәк парк территориясендә ул вакытта базар мәйданы була, анда агач лавкалар һәм ябык лабазалар урнашкан була.
Йортларның күбесе 2-3 тәрәзә, салам түбәләре астында иде. Кысан һәм тимер белән йодрыклар һәм бай крестьяннар йортлары гына ябылган.
Матакта затлы кирпеч яки бүрәнә өйләре булган сәүдәгәрләр, йодрыклар, бай крестьяннар күп, еш кына ике катлы йортлар. Авыл урамнары яшел иде, пычрак юк диярлек. Авылда ике пар тегермәне һәм дистәгә якын җил тегермәне бар. Ашлыкны юарга күп авыллардан килгәннәр. Тегермән хуҗалары бай кешеләр иде. Авылда зур буа да бар.
Хәзерге вакытта элеккеге «Актай " совхозының беренче бүлекчәсенең терлекчелек фермалары һәм ындыр табагы урнашкан урында ачылмаган киңлек бар иде.
XIX гасыр ахырыннан бирле сакланган кайбер борынгы йортлар:
1. Хәзер «Авыл хуҗалыгы продуктлары» кибете урнашкан йортны Соколов Алексей әфәнде җитәкли. Беренче катта кибет була, икенче катта гаилә яши. Сәнәгать тауарлары (ситец, сатин, баш яулыклары, шәлләр һ. б.) белән сәүдә итәләр.)
2. Музыкаль мәктәп урнашкан бина-элеккеге сәүдәгәр Спиридонов Михаил йорты. Икенче катта – торак бүлмәләр, ә беренче катта-кибет. Мануфактура, он һәм азык-төлек, шикәр, кәнфит, чәй һ. б. саттылар.)
3. Элемтә узелының иске бинасы берничә ат, сыер һәм күп сөрү җире булган Крыловныкы булган, ялланган эшче көчтән файдаланган.
4.Хәзерге вакытта БТИ (элеккеге райвоенкомат) учреждениесе урнашкан йортта район кулланучылар бүлегенең элеккеге склады (РАЙПО), хәзер Крайнов урамындагы кибет Белякова Мария, Мясничкина Анастасия, Чванов, Фенагентовларныкы иде, алар арендаланган җире күп булган һәм ялланган хезмәт кулланган.
5. Элек салым инспекциясе, ә хәзер район туган якны өйрәнү музее урнашкан йорт сәүдәгәр Деляхановныкы булган. Ул XIX гасыр ахыры - XX гасыр башында төзелгән.
Предприятиеләр һәм учреждениеләр исемлеге
Әлки муниципаль районы Советы Рәисе Никошин Александр Федорович, Крайнов ур., 56
Базарлы Матак урта мәктәбе Абдрахманова Луиза Заһидуллина, Мәктәп урамы, 6
Базарлы Матак гимназиясе Нәби Дәүли Яруллина Фәридә Госман кызы, Җиңүнең 40 еллыгы ур., 1
Роспотребнадзорның Татарстан Республикасы буенча территориаль бүлеге Нурлат, Аксубай районнарында Абзалов Алмаз Фәйзрахман улы, Крайнов ур., 58
Әлки махсус төзелеш Борһанов Мөнир Марат улы, Кояшлы ур., 7
"Әлки урман хуҗалыгы» ФДУ Зәйнуллин Илсур Таһир улы Крайнов ур., 167
РФ казначейлыгы Крайнов ур., 69
ТР казначылыгы Габидуллин Илгиз Ислам улы Крайнов ур., 68
Федераль суд рәисе Галимова Гөлнара Рафик кызы, Муса Җәлил ур., 21
Федераль Судья Гарифинов Марс Рәис улы, Муса Җәлил ур., 21
Чистай Энергосбыт бүлегенең Әлки участогы Галиуллин Фәрит Хаммат улы, Крайнов ур., 80
Федераль теркәү хезмәте Сагдеева Гөлназ Рафаэль кызы, Крайнов ур., 109
Әлки өстәмә офисы Чистай «Ак барс " ФАКБ Сафина Ольга Юрьевна Крайнов ур., 68
ГТХМ Идарәсе Инсапов Рәдис Рәис улы, Кояшлы ур., 2
С / Х идарәсе Гадиев Роберт Рәшит улы, Крайнов ур., 58
Сираҗев Илдус Зәйни улы, Солнечная ур., 18
«Росгосстрах» ААҖнең Әлки филиалы Ибәтов Фәрит Әсхәт улы, Дзержинский ур., 9
Әлки РЭСы Шәйхетдинов Руслан Ринат улы, Дорожная ур., 1
Туган якны өйрәнү музее С. М. Лисенькова Платонова Мария Андреевна Крайнов ур., 135
№ 5 РГПУ БТИ Исхаков василий Владимирович Крайнов ур., 109
Әлки районы Хәрби комиссариаты Лаврентьев Виктор Павлович, Солнечная ур., 9
Россия Эчке эшләр министрлыгының ТР Әлки районы буенча бүлеге Насыйбуллин Ришат Ринат улы, Солнечная ур.
«Таттрансгаз» ҖЧҖ Фәсахов Фәнис Әнәс улы, Солнечная ур., 7
Салым инспекциясе Голубева Наталья Валентиновна, Крайнов ур., 63
Төзүче-Мөхәммәтшин Рәшит Касыйм улы, Солнечная ур., 5
Әлки редакциясе Низамиев Азат Рөстәм улы, Ленин ур., 1
Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре палатасы Сорин Алексей Владимирович Крайнов ур.
Әлки районы ЮХИДИ бүлеге Сафин Рәис Равил улы, Кояшлы ур.
Социаль хезмәт күрсәтү үзәге Дормидонтова Лилия Карип кызы, Ленин ур., 8
ГХАТ бүлеге Сафина Розалия Габдразак кызы, Крайнов ур., 55
Федераль суд приставлары хезмәте идарәсе Самарина Ольга Кахрамон кызы, Крайнов ур.
РУПС Зарипов Замир Йосыф улы Крайнов ур., 65
Сбербанк Билалов Рифкать Әбрар улы, Совет ур., 2
40нчы даруханә Кирсанова Анастасия Николаевна Муса Җәлил ур., 19
Әлки оборона-спорт-техник оешмасы (ОСТО) Хөснетдинов Марат Зәйнетдин улы, Солнечная ур., 9
Әлки Рио Савинов Артем Александрович Крайнов ур., 58
Әлки районы мәдәният йорты Шәйхетдинов Рөстәм Солтан улы, Крайнов ур., 55
Прокуратура Гизятов Руслан Айрат улы, Полевая ур., 21
Хезмәт һәм мәшгульлек үзәге Шувалов Алексей Петрович, Совет ур., 8
Ветеринария табибы Хәйруллин Камил Шәрифулла улы, Солнечная ур., 11
Әлки РҮХ Одушкина Светлана Виктор кызы, Базарлы ур., 2
«Ак барс мед» иминият компаниясе, Ленин ур., 2
«Кызыл Шәрык» ҖЧҖ Бойков Сергей Владимирович Залаков ур., 18
«Әлки коммуналь челтәрләре» ҖЧҖ Сафин Искәндәр Марсил улы
Истәлекле урыннары, танылган кешеләр
Бөек Ватан сугышы елларында һәлак булган сугышчыларга һәйкәл һәм Мәңгелек ут
Скульптура игелекле фәрештә.
Соңгы яңарту: 2021 елның 15 марты, 21:42