Алкогольгә бәйлелек булдыруга йогынты ясый торган факторлар

2024 елның 14 августы, чәршәмбе

Алкоголизм психологиясе шундый ки, аның сәбәпләре авыруның җенесенә һәм яшенә карап төрле. Әмма берничә уртак фактор бар.
1.    Физиологик. Аларга шатлык гормоны-дофаминны җитәрлек эшләп чыгармау кертелергә мөмкин. Кеше күкрәгенә кабул иткәндә, бу матдә анда зурая, бу исә, эйфория һәм ләззәтнең күңелле тойгыларын кичерү максатыннан, стаканга яңадан һәм яңадан алынырга мәҗбүр итә. Яше дә үз ролен уйный: спиртлы эчемлекләрне никадәр иртәрәк куллана башласаң, авыруның хроник характерга ия булуына өмет шулкадәр күбрәк.
2.    Баш сөяге-ми җәрәхәтләре. Әгәр дә авыру мондый күренешләрдән интеккән икән, ул шулай ук бу авыру белән авыру куркынычы бар һәм аны тизрәк дәвалау зарурлыгы бар.
3.    Генетик омтылыш. Галимнәр ата-аналары системалы рәвештә алкогольле эчемлекләр белән шаярган гаиләдә баланың алкоголик булу «шансы» барлыгын һәм алар гадәти гаиләләр белән чагыштырганда 5 тапкырга артуын исбатлаган инде. Бу очракта бала башка, аек тормышны күрмәгән социаль-психологик фактор аерым әһәмияткә ия, һәм эчүче ата-аналарның гамәлләре нормаль һәм адекват дип саный.
4.    Социаль факторлар. Бу төркем бигрәк тә безнең илдә таралган. Монда шулай ук сыра, аракы, коньяк, шәраб рекламасы да керә. Әлбәттә, спиртлы эчемлекләрнең һәркайда файдалана алуын, теләсә нинди сәбәп белән һәм алардан башка табынны күздәнатькындырырга ярамый.
Гендер-яшь үзенчәлекләре нигезендә, алкоголизмның сәбәбе ир-ат, хатын-кыз һәм, кызганычка каршы, балаларныкы булырга мөмкин. Алкоголизмның сәбәбе, бу очракта психология һәркемнең үзенеке. 
Гамәли статистика күрсәткәнчә, ир-атлар бу авырудан гүзәл затларга һәм балаларга караганда ешрак интегә. 
Зәгыйфь җенес вәкилләре алкоголикларга сирәгрәк әверелүгә карамастан, алар күпкә тизрәк эчәләр. Психология позициясеннән хатын-кыз авыруының алшартлары эмоциональ өлкәдә ята.
Яшүсмерләр эчә башлаган факторларның төп төркеме-социаль һәм психологик моментлар. Нигездә аларга түбәндәге нечкәлекләрне кертергә мөмкин:
- өлкәннәр тарафыннан тиешле күзәтү булмау;
- бер яки берничә эчүче гаилә әгъзасы булу;
- ата яисә ана ягыннан артык басым һәм кайгырту;
-яшьтәш дуслар күзендә тормышка ашыру омтылышы.
Бу очракта психологик ярдәм авыруның башлангыч стадиясендә башланырга тиеш, чөнки балалар һәм яшүсмерләр гадәттә олы кешеләргә караганда күпкә тизрәк эчәләр. Бу авыруның үзенчәлеге шундый.
Татарстан Республикасы Дәүләт алкоголь инспекциясенең Чистай территориаль органы

ЯҢАЛЫКЛАРГА ЯЗЫЛУ
Сайттагы барлык материаллар лицензия буенча тәкъдим ителә:
Creative Commons Attribution 4.0 International