Алкоголь суррогатлары белән агулану һәм аларны профилактикалау
Токсикологик мониторинглар мәгълүматлары буенча спиртлы эчемлекләр кулланганда үлем очракларының төп сәбәбе суррогат алкоголь. Алкоголь суррогатлары-эчкә куллану өчен ясалмаган спиртлы сыеклыкларның төрле төрләре, аларга аерым алганда түбәндәгеләр керә: : одеколоннар, лосьоннар, тониклар; - техник сыеклыклар (тормоз сыеклыгы, антифриз, пыяла чистарткычлар һ. б.); - метил спирты, этиленгликоль ( иң куркыныч суррогатлар). Өстәвенә, агулануның иң еш очрый торган төре-метил, спирт яки метанол нигезендә сыеклыклар куллану. Үлем өчен бу эчемлекнең 50-100 граммы гына җитә, шуңа күрә зыян күрүчеләрнең күбесе ярдәм көтеп тормыйча шунда ук диярлек үлә. Метанол белән агулану өчен: - исерүнең зәгыйфь билгеләре, чөнки алар үсәргә өлгерми.; күңел болгану һәм косу; күрүнең үзенчәлекле бозылулары: "чебеннәр" ялтырап китү, сукырлык, бәбәкләрнең киңәюе; - тән температурасының 38-39 градуска кадәр күтәрелүе;
кискен дулкынлану; көзән җыеру, аяк-кул параличы, кома. Икенче куркыныч суррогат - этиленгликоль, бик тиз үсми торган агулануга китерә. Клиник симптомнар акрынлап, берничә көн дәвамында ачыла: беренче 10-12 сәгатьтә кеше үзен яхшы хис итә, бары тик исереклек билгеләре генә бар; ләкин тотрыклы исерүнең мондый озак чоры сагайтырга тиеш; - аннан соң 1-2 тәүлек эчендә баш авырта, сусау, косу, эч китү, фебриллитет барлыкка килә; сулыш алу кыенлаша, йөрәк тибеше ешая, көзән җыеру ихтимал.; - бөер һәм бавыр зарарлану симптомнары 3-5 тәүлеккә үсә: тире һәм склералар саргая, тиредә кычыту хас, сидек каралана; аннары сидек күләме кими, бөерләрнең җитешсезлеге арта.
Метанол белән агуланганда фараз Начар, иң яхшы очракта кеше сукыр калырга мөмкин. Этиленгликоль куллану-бавыр һәм бөер җитешсезлеге үсеше аркасында үлем. Үзеңне алкоголь суррогатларыннан ничек сакларга. Алкоголь суррогатлары белән агулануларны профилактикалау бик гади һәм һәркемгә мөмкин. Алкогольне кулдан яки шикле урыннарда сатып алырга ярамый, моның өчен супермаркетларның кибетләре яки шәраб бүлекләре бар. Сатып алганда һәрвакыт акциз маркасы, сыйфатлы этикетка һәм төргәк булуга игътибар итәргә кирәк. Сәер утырым яки чит ис булганда эчемлекне кулланырга ярамый. Иң нәтиҗәле профилактика исә-ул спиртлы эчемлекләрне гомумән кулланмау, әгәр аның сыйфатында һәм куркынычсызлыгында шик бар икән. Алкоголь һәм аның суррогатлары белән агулануның беренче билгеләре барлыкка килсә, ашыгыч рәвештә ашыгыч медицина ярдәме чакырырга кирәк. Әлеге катлаулы булмаган профилактик чараларны үтәү үз сәламәтлегеңне һәм гомереңне саклап калырга ярдәм итәчәк.